Hỗ trợ để doanh nghiệp Việt trở thành nhà đầu tư nước ngoài

Số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), tính đến hết tháng 6/2025, Việt Nam đã có 1.916 dự án đầu tư ra nước ngoài còn hiệu lực, với tổng vốn đầu tư Việt Nam hơn 23 tỷ USD.

Trong đó, theo thống kê, đa phần là dự án có quy mô vốn đầu tư dưới 20 tỷ đồng, chiếm tới 67,4% tổng số dự án, nhưng có tỷ lệ nhỏ về vốn (khoảng 1,7% tổng số vốn đầu tư ra nước ngoài); số dự án có vốn đầu tư trên 20 tỷ đồng chiếm khoảng 28% tổng số dự án, nhưng chiếm phần đa về vốn (khoảng 98,3% tổng vốn đầu tư ra nước ngoài); số còn lại là các dự án nhỏ dưới 1,2 tỷ đồng (tương đương 50.000 USD).

Theo đánh giá của các chuyên gia quốc tế, dòng vốn đầu tư ra nước ngoài có thể đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển, cũng như sự tăng trưởng của một quốc gia đang phát triển. Thông qua dòng vốn này, nước đầu tư có thể mở rộng thị trường xuất khẩu và tiêu thụ sản phẩm, tạo ra nhiều cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp của mình.

Việt Nam hiện có doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến sữa ở châu Âu là Tập đoàn TH và NutiFood. Người dân nhiều quốc gia cũng đang dùng mạng di động của Viettel như là sự lựa chọn tất yếu…

Điều này đang được coi là sự chủ động cần khuyến khích để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu, tìm kiếm cơ hội nhập khẩu công nghệ, phát triển thị trường mới, tìm kiếm khách hàng… Đã đến lúc, doanh nghiệp Việt bước ra ngoài, trở thành những nhà đầu tư nước ngoài ở các quốc gia, các thị trường trên thế giới.

Tuy nhiên, rào cản trên con đường đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam không hẳn là thị trường, là năng lực của doanh nghiệp, mà có phần không nhỏ từ thủ tục.

Đến thời điểm này, chỉ còn Việt Nam, Lào còn cấp giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài. Trung Quốc có cấp giấy này, nhưng nới lỏng, chỉ quản lý các dự án lớn và một số lĩnh vực. Các quốc gia khác đã chuyển sang cơ chế nhà đầu tư kê khai, đăng ký vốn đầu tư chuyển ra nước ngoài với hệ thống ngân hàng khi thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh ở nước ngoài.

Bộ Tài chính đang đề xuất, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài thuộc thẩm quyền của Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ, thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính sẽ được bãi bỏ. Nhà đầu tư khi thực hiện đầu tư ra nước ngoài sẽ đăng ký với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc chuyển tiền ra nước ngoài.

Như vậy, rất nhiều thủ tục hành chính sẽ được bãi bỏ, chi phí tuân thủ sẽ giảm đáng kể, vì Luật Đầu tư đang quy định phạm vi quản lý của cơ quan cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài khá rộng, bao quát toàn bộ hoạt động đầu tư ở nước ngoài (mục tiêu, quy mô, địa điểm, phạm vi hoạt động, tổng vốn đầu tư…).

Các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân, các doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa, có thể triển khai nhanh các dự án ở nước ngoài, mà không mất thời gian chờ phê duyệt kéo dài. Điều này cho phép doanh nghiệp chớp thời cơ tại thị trường quốc tế, đặc biệt ở các lĩnh vực cần quyết định nhanh như thương mại, dịch vụ, công nghệ.

Từ đó, việc quản lý hoạt động đầu tư ra nước ngoài sẽ thực chất hơn. Trong giải trình phương án lựa chọn, Ban Soạn thảo của Bộ Tài chính làm rõ, khi nhà đầu tư đăng ký với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, nhà đầu tư đã có tài liệu chấp thuận đầu tư của nước ngoài (gồm giấy phép đầu tư, giấy chứng nhận thành lập doanh nghiệp, hợp đồng góp vốn hay mua cổ phần vào công ty nước ngoài…). Khi đó, hoạt động đầu tư đã “chắc chắn” hơn và “xác thực” hơn.