Hiện thực hóa khát vọng thành trung tâm khoa học, công nghệ hàng đầu khu vực

Đây là góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học tại Hội nghị TP làm việc với các nhà khoa học để thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 03/NQ-CP ngày 09/01/2025 của Chính phủ nhằm phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Thủ đô Hà Nội, sáng 26/2.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh chủ trì Hội nghị. Đồng chủ trì có Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Ngọc Tuấn. Tham dự Hội nghị có các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các doanh nghiệp, đại diện các sở, ngành TP.

Xác định mục tiêu chiến lược, có tính khả thi cao

Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” (Nghị quyết số 57-NQ/TW), Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã xây dựng Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết. TP đã chủ động triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên địa bàn.

Tại Chương trình hành động, TP đặt ra mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành động lực phát triển kinh tế – xã hội Thủ đô. Xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao và phát triển công nghệ hàng đầu của cả nước, tiến tới là trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo khu vực Đông Nam Á trong một số lĩnh vực; quản lý nhà nước trên môi trường số, kết nối và vận hành thông suốt giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị; phát triển kinh tế số, xã hội số, công dân số thuộc nhóm dẫn đầu cả nước.

Trong đó, một số chỉ tiêu cụ thể đó là, đến năm 2030 xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực Đông Nam Á, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế – xã hội của Thủ đô và cả nước. Tỷ trọng kinh tế số đạt tối thiểu 40% tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP).

Có trên 50% số doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo. Thu hút từ 1 – 2 tập đoàn công nghệ lớn đầu tư vào hoạt động nghiên cứu và sản xuất tại Hà Nội, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ cao.

Chỉ số đổi mới sáng tạo địa phương thuộc nhóm 3 địa phương dẫn đầu cả nước. Hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đồng bộ, bảo đảm sự kết nối hiệu quả giữa các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và cơ quan quản lý Nhà nước.

Hoàn thiện cơ sở hạ tầng số, mở rộng phạm vi phủ sóng 5G trên toàn địa bàn TP, từng bước phát triển mô hình đô thị thông minh.

Khuyến khích nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ tiên tiến, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), chuỗi khối (Blockchain), công nghệ bán dẫn và các lĩnh vực công nghệ mới phục vụ quá trình chuyển đổi số.

Tầm nhìn đến năm 2045 đưa Hà Nội trở thành trung tâm khoa học, công nghệ hàng đầu châu Á, dẫn dắt sự phát triển của nền kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo trong khu vực. Tỷ trọng kinh tế số đạt tối thiểu 50% GRDP, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế bền vững. Tiếp tục thu hút từ 2-3  tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đặt trụ sở nghiên cứu và phát triển tại Hà Nội. Biến Thủ đô thành điểm đến hấp dẫn của các doanh nghiệp công nghệ cao.

Phát triển mạnh hệ thống dữ liệu khoa học mở, đẩy mạnh thương mại hóa dữ liệu nhằm phục vụ phát triển kinh tế số, nâng cao hiệu quả quản trị và vận hành đô thị. Xây dựng hệ thống đổi mới sáng tạo của TP đạt trình độ quốc tế, trở thành động lực then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh của Hà Nội trên trường quốc tế.

Góp ý vào Chương trình hành động của TP, TS. Nguyễn Quân – Nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN đánh giá cao sự chủ động, khẩn trương vào cuộc của TP. Tuy nhiên, TP cần cụ thể hóa các mục tiêu và xác định điểm đột phá. Trong đó, phải lựa chọn các sản phẩm chủ lực về khoa học công nghệ, chọn một vài sản phẩm khoa học công nghệ trọng điểm mà TP có thế mạnh. Ví dụ như vi mạch, chip AI… có thể lựa chọn một số đơn vị để thí điểm toàn bộ các cơ chế thí điểm. Nếu thành công thì mở rộng mô hình đó ra các đơn vị khác. Đặc biệt, Hà Nội cần tận dụng Luật Thủ đô (sửa đổi) để làm thí điểm thử nghiệm có kiểm soát.

Cùng chung quan điểm này, GS. TS Trần Thọ Đạt (Chủ tịch Hội đồng khoa học và đạo tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng, mục tiêu của Hà Nội cần thể hiện tầm chiến lược, có tính dẫn dắt, khả thi và tầm nhìn dài hạn.

Đề cao vai trò của nguồn nhân lực chất lượng cao, PGS. TS Huỳnh Quyết Thắng – Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội cho rằng, để có thể tăng trưởng 2 con số 1 cách bền vững thì sự sáng tạo, khởi nghiệp rất quan trọng và nó bắt đầu từ các sinh viên với những sản phẩm sáng tạo. Với lợi thế có nhiều trường đại học, cao đẳng, viện nghiên cứu trên địa bàn – đây chính là nguồn lực chất xám quan trọng cho quá trình đổi mới sáng tạo, phát triển Thủ đô. Vì vậy, Hà Nội phải tiên phong trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm, đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo. Trong đó, phải tạo môi trường thuận lợi, có quỹ để thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo.

Ở góc độ DN, Tổng giám đốc tập đoàn FPT Nguyễn Văn Khoa cho hay, Nghị quyết 57 thực sự là cuộc cách mạng về khoa học công nghệ. Vì vậy, Thủ đô phải thực sự tiên phong. “Tiên phong trong một cuộc cách mạng sẽ rất khó khăn và nhiều rủi ro, nhưng kết quả mang lại rất lớn. Điều này đòi hỏi Hà Nội phải giữ vững tinh thần” – ông Nguyễn Văn Khoa bày tỏ.

Trên cơ sở đó, đại diện FPT góp ý, TP cần chú trọng đến khối DN tư nhân, đặc biệt là đơn vị khoa học công nghệ; giao cho DN các bài toán lớn, bài toán chiến lược dựa trên yêu cầu thực tế của TP. Để làm được việc này, TP cần có các chính sách về gọi vốn và ưu đãi thuế.

Tiếp tục gắn bó, có cơ chế kết nối với các nhà khoa học

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong cho biết, Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ XVII Đảng bộ TP đã xác định, đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong 3 khâu đột phá chiến lược nhằm phát triển bền vững Thủ đô giai đoạn 2020-2025, định hướng năm 2030, tầm nhìn năm 2045.

Trên tinh thần đó, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, TP đã chủ động triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên địa bàn. Thành lập Ban Chỉ đạo TP về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, do đồng chí Bí thư Thành ủy là Trưởng Ban.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong cho biết, TP luôn ý thức về tiềm năng và lợi thế mà không địa phương nào có được, đó là đội ngũ các nhà khoa học, viện nghiên cứu, trường đại học trên địa bàn. Đây là nguồn lực vô giá. Đặc biệt, với sự ra đời của Nghị quyết 57-NQ/TW, không chỉ là cơ hội, mà còn là điều kiện cần để Hà Nội hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực. “”Để triển khai hiệu quả Nghị quyết, trên cơ sở những tiềm năng, lợi thế sẵn có, TP sẽ tiếp tục có sự gắn bó, có cơ chế kết nối với các nhà khoa học. Đồng thời, sắp tới sẽ triển khai mô hình “Mạng lưới sáng kiến Thủ đô”” – Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh.

Trân trọng cảm ơn những góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học tại hội nghị, Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh khẳng định, TP luôn lắng nghe và mong muốn các chuyên gia, các nhà khoa học tham góp nhiều ý tưởng sáng tạo, tâm huyết, các giải pháp khả thi và đồng hành cùng xây dựng Thủ đô trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực. Trên cơ sở những góp ý của các chuyên gia, TP sẽ cân nhắc lựa chọn đưa ra Thường trực Thành ủy làm cơ sở chỉnh sửa lại Chương trình hành động.

Chủ tịch UBND TP cũng cho biết, TP cần có tổ chuyên gia riêng để tư vấn về những mục tiêu, cách triển khai Nghị quyết. TP sẽ cân nhắc tổ chuyên gia riêng hay hỗn hợp tổ chuyên gia và tổ giúp việc.