Bộ Công an lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về phát triển công dân số

Theo dự thảo, công dân số là cá nhân được cấp tài khoản định danh điện tử trên ứng dụng định danh quốc gia VNeID; có khả năng sử dụng dịch vụ công và các dịch vụ số một cách an toàn, hợp pháp; thực hiện đầy đủ trách nhiệm của công dân số và đã được xếp hạng theo quy định. Đây được xem là những điều kiện nền tảng nhằm bảo đảm việc tham gia môi trường số diễn ra chủ động, có trách nhiệm và hiệu quả.

Công dân số là cá nhân được cấp tài khoản định danh điện tử trên ứng dụng định danh quốc gia VNeID.

Dự thảo Nghị quyết cũng xác định rõ các quyền cơ bản của công dân số, bao gồm: quyền sở hữu và quản lý danh tính số; quyền tiếp cận, sử dụng và thụ hưởng các dịch vụ số; quyền được bảo vệ an toàn, bảo mật thông tin, dữ liệu cá nhân trên môi trường mạng; quyền tham gia dân chủ và giám sát số trong các hoạt động của Nhà nước và xã hội.

Song song với quyền lợi, dự thảo quy định cụ thể trách nhiệm của công dân số trong việc tạo lập, cập nhật, xác thực dữ liệu cá nhân; thực hiện các dịch vụ công trực tuyến; tuân thủ pháp luật, ứng xử văn minh trên môi trường số; bảo đảm an toàn thông tin, dữ liệu; tích cực tham gia xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Phân loại mức độ công dân số.

Chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích công dân tham gia môi trường số

Một nội dung đáng chú ý của dự thảo là việc Nhà nước áp dụng các chính sách ưu đãi nhằm tạo động lực để công dân tham gia tích cực các dịch vụ trên môi trường số. Cụ thể, công dân được miễn 100% phí, lệ phí đối với 66 thủ tục hành chính cơ bản, thiết yếu, gắn với quyền nhân thân hoặc các thủ tục có tần suất thực hiện cao. 

Dự kiến điểm cộng công dân tại nhóm Quản lý và xác thực dữ liệu cá nhân.

Bên cạnh đó, dự thảo đề xuất giảm tối thiểu 50% phí, lệ phí đối với 56 thủ tục hành chính phức tạp, đòi hỏi chi phí quản lý lớn; đồng thời giảm 10% đối với 5 loại thuế và lệ phí trước bạ khi người dân thực hiện dịch vụ số, thủ tục hành chính trực tuyến thông qua nền tảng định danh và xác thực điện tử VNeID, nhất là các thủ tục liên quan đến tài sản thiết yếu và các lĩnh vực cần tăng cường tính minh bạch.

Đề xuất triển khai hệ thống điểm công dân số

Bộ Công an cũng đề xuất triển khai Hệ thống Điểm công dân số trên nền tảng VNeID, nhằm ghi nhận mức độ tham gia của người dân trong môi trường số. Theo đó, công dân số được chia thành ba mức: công dân số tích cực đạt từ 350 điểm tín nhiệm trở lên; công dân số cơ bản từ 100 đến 349 điểm; dưới 100 điểm là mức chưa xếp hạng.

Dự kiến điểm cộng công dân tại nhóm sử dụng dịch vụ số xác thực qua VNeID.

Điểm công dân số được tính toán dựa trên việc cập nhật, xác thực dữ liệu cá nhân; tần suất, mức độ sử dụng dịch vụ số; cũng như các hoạt động, đóng góp tích cực cho cộng đồng trên môi trường số. Việc chấm điểm nhằm khuyến khích người dân chủ động tham gia chương trình phát triển công dân số và được gắn với các quyền lợi, ưu đãi về thuế, phí, lệ phí, chính sách an sinh xã hội hoặc các hình thức khuyến khích khác theo quy định của Nghị quyết.

Bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp

Bộ Công an khẳng định, quan điểm xuyên suốt trong quá trình xây dựng dự thảo là tuân thủ nghiêm Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm đầy đủ quyền con người, quyền công dân. Việc ban hành Nghị quyết không làm giảm hay hạn chế bất kỳ quyền, lợi ích hợp pháp nào của công dân đã được Hiến pháp quy định.

Dự kiến điểm cộng công dân tại nhóm Tham gia cộng đồng và đóng góp xã hội.

Ngược lại, Nghị quyết nhằm cụ thể hóa và bảo vệ các quyền đó trong môi trường số, khắc phục tình trạng quy định còn phân tán, thiếu thống nhất tại các luật chuyên ngành hiện hành. Việc ghi nhận mức độ tham gia của công dân trên môi trường số chỉ mang tính khuyến khích, tạo động lực, tuyệt đối không sử dụng để phân biệt đối xử, xử phạt vi phạm hành chính hoặc áp dụng các biện pháp làm hạn chế quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.