Cởi “nút thắt” tín dụng: Giải pháp để khu vực kinh tế tư nhân bứt phá

Điểm nghẽn lớn nhất: Khó tiếp cận vốn

Điểm nghẽn lớn nhất vẫn là thiếu vốn – theo Phó Tổng Biên tập Báo Hànộimới Lại Bá Hà, dù đến cuối 2024 dư nợ tín dụng tư nhân lên tới 6,91 triệu tỷ đồng (chiếm 44% tổng dư nợ quốc gia), nhưng chỉ có khoảng 20% doanh nghiệp nhỏ và vừa thực sự tiếp cận vốn do thiếu tài sản, thủ tục rườm rà và lãi suất cao (9–12%).

Mặc dù khu vực kinh tế tư nhân đóng góp hơn 40% GDP và sử dụng trên 85% lực lượng lao động cả nước, song việc tiếp cận vốn – nhất là tín dụng ngân hàng – vẫn là một trong những rào cản lớn nhất kìm hãm sự phát triển.

Tại tọa đàm, nhiều ý kiến cho rằng trong khi các ngân hàng vẫn thiên về cho vay truyền thống dựa trên tài sản bảo đảm, thì phần lớn DNNVV – đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới công nghệ – lại chủ yếu vận hành trên dòng tiền, khó có thể đáp ứng điều kiện vay vốn hiện hành.

Bên cạnh đó, Quỹ bảo lãnh tín dụng ở các địa phương hoạt động còn rời rạc, quy mô nhỏ, chưa phát huy được vai trò cầu nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp.

Tại diễn đàn, nhiều ý kiến đã chỉ ra rằng để thật sự “khơi thông” vốn, cần phân bổ lại dòng chảy tín dụng từ đối tượng có tài sản sang doanh nghiệp có dòng tiền minh bạch, năng lực tài chính rõ ràng. Cụ thể, tọa đàm nhấn mạnh một số giải pháp thiết thực như: Mô hình tín dụng không thế chấp dựa vào dòng tiền, sử dụng dữ liệu giao dịch thay thế tài sản cây cắm; Tái cơ cấu Quỹ bảo lãnh tín dụng, tăng biên độ bảo lãnh lên tới 80% cho dự án xanh, chuyển đổi số Thực thi lãi suất ưu đãi từ 2% cho các dự án xanh, chuyển đổi số theo Nghị quyết 198/2025/QH15 – văn kiện thi hành Nghị quyết 68.

Tham gia tọa đàm, đại diện phía Ngân hàng và FinTech cho biết: Nếu có tài chính qua số hóa, báo cáo minh bạch, họ sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn; điều này mở đường cho tín dụng dựa trên dòng tiền thay vì tài sản.

Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, sự hỗ trợ giữa ngân hàng – FinTech – doanh nghiệp cần được vận hành trơn tru để tạo “đòn bẩy” tài chính hiệu quả.

Nhiều ý kiến từ doanh nghiệp, đặc biệt khối startup công nghệ và dự án xanh, đề nghị mở rộng tọa đàm liên xuyên khối công – tư, hỗ trợ thêm về thủ tục, pháp lý và nguồn lực nhân sự. Vấn đề chống hình sự hóa nợ xấu cũng được nhắc đến – một rào cản khiến doanh nghiệp ngần ngại vay vốn dài hạn.

Khơi thông dòng vốn – Cần cơ chế đồng bộ

Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội DNNVV Hà Nội Mạc Quốc Anh nhận định: Nghị quyết 68-NQ/TW là bước đột phá chính sách khi lần đầu tiên đặt rõ yêu cầu “hoàn thiện mô hình các Quỹ bảo lãnh tín dụng ở cả trung ương và địa phương”.

Đây được xem là giải pháp căn cơ nhằm giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng, đồng thời mở cánh cửa tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp tiềm năng, nhưng thiếu tài sản thế chấp.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội DNNVV đề xuất 6 kiến nghị cụ thể: Thống nhất mô hình tổ chức Quỹ bảo lãnh tín dụng trên toàn quốc, trao quyền tự chủ, phê duyệt linh hoạt và chịu giám sát của Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước; Tăng vốn điều lệ cho các Quỹ, cho phép ngân sách địa phương tái cấp vốn; Thể chế hóa mô hình “doanh nghiệp lớn bảo lãnh cho doanh nghiệp nhỏ” trong chuỗi cung ứng; Xây dựng cơ chế chia sẻ rủi ro hợp lý giữa ngân hàng – Quỹ – Chính phủ, nhất là trong bối cảnh thiên tai hay khủng hoảng thị trường; Ứng dụng công nghệ như AI, dữ liệu lớn vào đánh giá tín nhiệm doanh nghiệp để tăng hiệu quả và minh bạch và Kết nối Quỹ bảo lãnh với các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp từ các bộ ngành để tạo hệ sinh thái tín dụng toàn diện.

Phát biểu kết thúc tọa đàm, Phó Tổng Biên tập Báo Hànộimới Lại Bá Hà đánh giá cao các kiến nghị xác đáng từ Hiệp hội doanh nghiệp cũng như đại diện ngân hàng. Ông nhấn mạnh: Mặc dù các vấn đề tín dụng với DNNVV không mới, nhưng tọa đàm lần này đã đi sâu vào bản chất, mổ xẻ ở góc độ chính sách và vận hành cụ thể hơn.

Ông cũng bày tỏ mong muốn các ngân hàng sẽ chủ động báo cáo cơ quan quản lý để sớm có giải pháp thực tiễn, giúp các doanh nghiệp – đặc biệt là DNNVV không có tài sản thế chấp – được tiếp cận tín dụng dễ dàng hơn. Đồng thời, doanh nghiệp cần kết nối với các hiệp hội để gia tăng cơ hội tiếp cận thông tin và hỗ trợ tài chính.

“Hy vọng Nghị quyết 68 sẽ sớm được cụ thể hóa thành các cơ chế vận hành hiệu quả, giúp khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn”, ông Lại Bá Hà nhấn mạnh.