Đề xuất tiếp tục giảm thuế VAT: Khoan sức dân, tiếp sức cho doanh nghiệp

Mong mỏi của người dân, DN

Ngày 9/2/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có Công điện số 22/CĐ-TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Trong Công điện, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất mở rộng đối tượng giảm thuế VAT áp dụng trong 6 tháng cuối năm nay và năm 2026, báo cáo Chính phủ trước ngày 15/3.

Trước đó, Chính phủ đã đề xuất giảm 2% thuế VAT từ ngày 1/1/2025 đến hết 30/6/2025 và đề xuất này đã được Quốc hội thông qua. Theo đó, thuế suất VAT giảm từ 10% xuống 8% đối với hầu hết nhóm hàng hóa, dịch vụ, ngoại trừ một số lĩnh vực như viễn thông, công nghệ thông tin, tài chính – ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, kim loại, khai khoáng (ngoại trừ than), dầu mỏ tinh chế, hóa chất và các sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Đề xuất tiếp tục giảm thuế VAT của Chính phủ nhận được sự đồng tình cao của người dân, DN và các chuyên gia. Một phần bởi chính sách này sau hơn 3 năm triển khai (từ năm 2022 đến nay) đã đạt được mục tiêu đề ra, đó là kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển.

Kết quả cho thấy, năm 2022, việc thực hiện chính sách giảm thuế VAT đã hỗ trợ cho DN và người dân tổng khoảng 51,4 nghìn tỷ đồng. Việc giảm thuế VAT 2% trong 6 tháng cuối năm 2023 cũng đã hỗ trợ DN và người dân khoảng 23,4 nghìn tỷ đồng; còn năm 2024, số thuế VAT được giảm khoảng 49.000 tỷ đồng. Điều này đã tạo đà tăng qua từng năm đối với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2022 tăng 19,8%; năm 2023 tăng 9,65; năm 2024 tăng 9% so với năm trước.

Đây cũng là một trong những động lực góp phần tăng thu ngân sách Nhà nước. Như năm 2024, tổng số thu ngân sách lần đầu tiên vượt 2 triệu tỷ đồng, tăng hơn 320.000 tỷ đồng so với năm 2023.

Một lý do khác để tiếp tục kéo dài chính sách giảm thuế VAT là do khó khăn vẫn đang đeo bám DN. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, nước ta đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, nên giảm thuế cần mạnh mẽ và quyết liệt hơn.

Phó Chủ tịch Thường trực, kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam Tô Hoài Nam cho biết, không ít DN, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đã buộc phải đóng cửa vì vậy, đề xuất giảm thuế VAT đúng với nguyện vọng của DN. Thực tế, các chính sách gia hạn, giảm thuế trước đó đã ngấm vào DN, hỗ trợ DN vượt qua khó khăn về dòng tiền do tạm thời chưa phải nộp thuế. Chính sách giảm thuế VAT góp phần giảm chi phí cho DN, từ đó giảm giá thành sản phẩm, kích cầu tiêu dùng.

Sau hơn 3 năm được thụ hưởng chính sách giảm thuế VAT, thời điểm này người tiêu dùng cũng tha thiết mong muốn chính sách tiếp tục kéo dài. Chị Nguyễn Thị Hương (Dương Nội, Hà Đông) bày tỏ: “Số tiền giảm 2% thuế VAT tính trên từng sản phẩm nhìn thì nhỏ, nhưng nếu cộng lại tổng chi tiêu cả tháng thì lại khá lớn với người tiêu dùng. Trong bối cảnh đồng lương eo hẹp, giá cả hàng hóa leo thang, chính sách này càng cần được phát huy thêm nữa để giảm bớt gánh nặng cho người dân”.

Tính toán mở rộng đối tượng thụ hưởng

Theo quy định, chính sách giảm thuế VAT 2% đang được áp dụng với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%, trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng (không kể khai thác than), than tốc, dầu mỏ tinh tế, sản phẩm hóa chất, sản phẩm hàng hóa dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Một số DN cũng như người dân cũng bày tỏ mong muốn thời gian tới cơ quan quản lý nghiên cứu mở rộng đối tượng giảm thuế, nên áp dụng chính sách này cho mọi hàng hóa, dịch vụ. Trong lần góp ý vào Đề nghị xây dựng dự án Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế VAT gần đây nhất, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, thời gian qua, các DN vẫn gặp khá nhiều vướng mắc trong việc phân loại hàng hóa nào phải chịu thuế 10%, hàng hóa nào được giảm thuế xuống 8%.

Có DN phải thuê thêm người làm kế toán để điều chỉnh hóa đơn và sổ sách cho đúng với mức thuế mới. Không ít DN đàm phán mua bán hàng hóa, thỏa thuận xong hết với khách hàng về số lượng, chất lượng, giá cả nhưng không thống nhất về mức thuế 8% hay 10% nên không ký được hợp đồng. Để tránh phát sinh chi phí xã hội và gia tăng rủi ro trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, VCCI đề xuất phương án giảm thuế VAT cho tất cả các loại hàng hóa, dịch vụ từ mức 10% xuống mức 8%.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, Tổng Giám đốc Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín Nguyễn Văn Được cho rằng, việc giảm 2% cho toàn bộ hàng hóa, dịch vụ có thuế suất 10% là cần thiết, qua đó tạo thuận lợi hơn cho DN và cũng là tạo công bằng cho các ngành nghề cùng phát triển. Từ đó tạo sức bật tổng thể cho nền kinh tế.

Về thời gian kéo dài chính sách giảm thuế VAT, ông Nguyễn Văn Được cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế chưa thực sự phục hồi, sản xuất kinh doanh của DN còn hạn chế và đời sống của người dân vẫn còn khó khăn, thì việc tiếp tục giảm thuế VAT không chỉ đơn thuần là hỗ trợ người dân, DN về tài chính mà còn thể hiện sự đồng hành, hỗ trợ, chia sẻ và khoan sức dân của Chính phủ và Nhà nước.

Nhìn ở góc độ rộng hơn, ông Nguyễn Văn Được cho rằng, khi nền kinh tế phục hồi và tăng trưởng, có nghĩa là đời sống của người dân được cải thiện và DN phát triển, khi đó quy mô của nền kinh tế tăng lên. Ngân sách Nhà nước cũng được hưởng lợi từ chính sách này trong trung và dài hạn.

Trước mắt có thể giảm thuế VAT 6 tháng cuối năm theo thẩm quyền của Chính phủ, song song đó trình Quốc hội tiếp tục giảm thuế VAT trong năm 2026. Nếu thận trọng thì Bộ Tài chính có thể trình Quốc hội giao cho Chính phủ tự quyết việc giảm thuế VAT trong năm 2026 nếu thực sự cần thiết. “Một khi có chính sách dài hơi thì DN yên tâm sản xuất kinh doanh. Ngoài ra cũng nên giảm thuế thu nhập DN, thuế thu nhập cá nhân nhằm kích cầu nền kinh tế, giúp kinh tế phục hồi nhanh hơn” – ông Nguyễn Văn Được nêu quan điểm.

Tại Công diện số 22/CĐ-TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu, đề xuất việc mở rộng đối tượng giảm thuế, giảm thuế giá trị gia tăng áp dụng trong 6 tháng cuối năm 2025 và năm 2026. Đặc biệt, theo tinh thần của Công điện, Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương rà soát kỹ lưỡng, cắt giảm, đơn giản hóa quy định, thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh… Trên cơ sở đó, cơ quan chức năng nên cân nhắc mở rộng đối tượng được giảm thuế để đạt hiệu quả cao hơn trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo thuận lợi tối đa cho DN.