Khuyến khích ứng dụng công nghệ vào kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm

Đây là quan điểm được các chuyên gia, nhà quản lý đưa ra tại hội thảo “Góp ý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa” do Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức ngày 3/3.

Đảm bảo hoạt động thực tiễn của doanh nghiệp

Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá được Quốc hội thông qua vào năm 2007, có hiệu lực vào ngày 1/7/2008. Đây là văn bản luật quan trọng, điều chỉnh các mối quan hệ liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hoá. Luật được ban hành trong bối cảnh Việt Nam đàm phán, gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), yêu cầu Việt Nam phải hoàn thiện khung pháp lý về tiêu chuẩn chất lượng, tăng cường tính minh bạch trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hoá phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, thúc đẩy thuận lợi hoá thương mại toàn cầu.

Tuy nhiên, qua gần 17 năm thực hiện, các quy định của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá và các văn bản hướng dẫn, chất lượng sản phẩm, hàng hoá ngày càng được nâng lên. Sản phẩm, hàng hoá được kiểm soát chặt chẽ từ khâu trước khi đưa ra thị trường cho đến khâu sau khi đưa ra thị trường.

Đề cập về sự cần thiết của việc sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Trưởng Ban Quản lý chất lượng và đánh giá sự phù hợp, Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia (Bộ KH&CN) Nguyễn Thị Mai Hương cho biết: trong bối cảnh Việt Nam mở cửa thị trường, hội nhập quốc tế sâu rộng, dẫn đến hoạt động kinh tế đi vào chiều sâu, thực chất hơn, doanh nghiệp xuất khẩu ngày càng đối mặt với nhiều quy định, yêu cầu nghiêm ngặt về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật tại các thị trường nước ngoài.

Bên cạnh đó, với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu đối với sản phẩm, hàng hoá và dịch vụ; nhu cầu đổi mới sáng tạo và tiếp cận cuộc CMCN 4.0, yêu cầu đổi mới mô hình quản lý khoa học – công nghệ, phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia, vai trò tầm ảnh hưởng của chất lượng hàng hóa, sản phẩm, hàng hoá phải phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đến phát triển kinh tế – xã hội.

Cũng nói về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho rằng, kiểm soát chất lượng hàng hoá là nhiệm vụ quan trọng, bảo vệ khách hàng và xã hội, đồng thời minh bạch hoá hoạt động sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khung pháp lý về Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá đã bộc lộ hạn chế, đòi hỏi phải được bổ sung, sửa đổi nhằm đáp ứng nhu cầu trong bối cảnh mới.

Nâng cao hiệu quả quản lý, tối ưu hóa vận hành

Góp ý vào Dự thảo Luật, đóng góp ý kiến về nâng cao công tác quản lý hàng hóa, tạo cơ chế đột phá để thúc đẩy hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang các nước trên thế giới, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam Nguyễn Hoài Nam nêu quan điểm: Ban soạn thảo dự thảo Luật cần nhấn mạnh đến đảm bảo sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, góp phần tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh, phù hợp với thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, trong dự thảo Luật cần có tiếp cận mở rộng, tạo ra thể chế đột phá, đưa hàng hóa Việt Nam vươn ra thế giới, phát huy sức mạnh nội sinh của doanh nghiệp.

Để hàng hóa Việt Nam đáp ứng được các yêu cầu khi xuất khẩu sang các nước khác, theo ông Nguyễn Hoài Nam, Ban soạn thảo dự thảo Luật cần đảm bảo mục tiêu quản lý hàng hóa của các cơ quan quản lý Nhà nước; đưa ra các quy định từ tiền kiểm đến hậu kiểm đối với doanh nghiệp trong sản xuất, xuất khẩu hàng hóa. Bên cạnh đó là đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Đề cập về bổ sung thêm khái niệm về mã số, mã vạch, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa, bà Đỗ Minh Hạnh – đại diện Công ty TNHH Panasonic Việt Nam khẳng định, trong bối cảnh hiện nay, vấn đề chuyển đổi số sẽ giúp mang lại giá trị gia tăng cho doanh nghiệp và tạo ra giá trị mới nhờ việc cung cấp cho khách hàng những trải nghiệm mới; tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình xuất khẩu sản phẩm, hàng hóa, nâng cao uy tín, thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước.

Đồng tình với quan điểm trên, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho rằng, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá đóng vai trò quan trọng, không chỉ nâng cao uy tín hàng hoá của Việt Nam trên thị trường quốc tế mà còn bảo đảm uy tín, thương hiệu của doanh nghiệp.

Theo đó, để Luật mang lại hiệu quả tích cực, cần thiết kế hài hoà với cơ chế quản lý Nhà nước và thúc đẩy hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất, đưa sản phẩm ra thị trường. Đặc biệt, Luật cần khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kiểm tra, giám sát chất lượng hàng hoá. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hoá chi phí vận hành.

Cũng nhấn mạnh việc khuyến khích ứng dụng công nghệ trong kiểm tra, giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho rằng, Việt Nam đã ký kết 17 Hiệp định Thương mại tự do (FTA). Bên cạnh đó, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Vì vậy, việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào vấn đề tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng hàng hoá rất quan trọng trong quá trình xây dựng dự thảo.