Phát huy vai trò người có uy tín trong cộng đồng ở xã Ea Ning (Đắk Lắk)

Từ sự gương mẫu, tận tâm ấy, diện mạo nông thôn tại các buôn làng vùng đồng bào dân tộc thiểu số từng bước đổi thay, ngày càng khởi sắc rõ nét.

Từ vùng sình lầy đến miền quê khởi sắc

Những con đường bê tông thẳng tắp hôm nay đã nối dài khắp thôn 5 (xã Ea Ning, tỉnh Đắk Lắk), đưa nhịp sống mới về một vùng quê từng lặng lẽ “bám sình mà sống”. Cùng với sự quan tâm, đầu tư kịp thời của Đảng, Nhà nước và tinh thần đoàn kết của người dân, diện mạo thôn 5 đang từng ngày đổi thay, đời sống người dân không ngừng được cải thiện.

Cán bộ Phòng Văn hóa – Xã hội xã Ea Ning trao đổi với lãnh đạo buôn Tac Mnga, xã Ea Ning.

Thôn 5 hiện có 158 hộ với 681 nhân khẩu, là nơi sinh sống của 7 dân tộc anh em, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số phía Bắc như Tày, Nùng, Sán Dìu… vào lập nghiệp từ năm 1989. Theo một lãnh đạo thôn, những ngày đầu đặt chân đến vùng đất mới, bà con phải loay hoay tìm những khu vực trũng, có sình để trồng lúa. Thế nhưng, đất đai cằn cỗi, năng suất thấp, khiến người dân quanh năm cái nghèo vẫn đeo bám. Nhiều thời điểm, tỉ lệ hộ nghèo chiếm hơn 50% dân số.

Không chỉ thiếu thốn về sinh kế, hạ tầng giao thông khi ấy cũng là nỗi ám ảnh với người dân nơi đây. Những con đường đất mùa nắng thì bụi đỏ mù mịt, mùa mưa lại lầy lội, trơn trượt. Việc đi lại, sản xuất vô cùng vất vả; con đường đến trường của trẻ em cũng lắm nhọc nhằn.

Từ năm 2000, thôn 5 bắt đầu được Nhà nước quan tâm đầu tư các hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, trường học, trạm y tế… Hệ thống kênh mương thủy lợi cũng từng bước được xây dựng, hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi để người dân phát triển sản xuất lúa nước. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ khuyến nông thường xuyên về cơ sở tập huấn, hướng dẫn bà con áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Từ đó, bà con dần từ bỏ lối canh tác manh mún, kém hiệu quả, chuyển sang trồng các loại cây công nghiệp, cây ăn trái có giá trị kinh tế cao như cà phê, điều ghép, hồ tiêu….

Hiện nay, cây cà phê là cây trồng chủ lực của thôn với 45ha, diện tích lúa nước đạt 60ha. Đặc biệt, mô hình lúa lai 2 vụ, với hơn 20ha cho năng suất cao từ 8 tạ đến 1 tấn/sào, giúp nhiều hộ dân ổn định thu nhập, vươn lên thoát nghèo.

Thôn 5 xã Ea Ning, tỉnh Đắk Lắk.

Kinh tế khởi sắc cũng là nền tảng để đời sống văn hóa của các dân tộc anh em ở thôn 5 được gìn giữ và bồi đắp. Nhiều nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc phía Bắc như hát then, đàn tính, lày cỏ… vẫn được duy trì trong các dịp lễ, Tết, ngày hội Đại đoàn kết…tạo nên không khí ấm áp, gắn kết cộng đồng.

Dấu chân thầm lặng của người uy tín

Đằng sau những đổi thay ấy là sự bền bỉ, tận tâm của những người làm công tác thôn, trong đó có ông Nông Văn Ngầư – Phó Bí thư Chi bộ, người có uy tín của thôn 5. Từ năm 2004 đến nay, ông Ngầư đảm nhiệm nhiều vị trí chủ chốt như Trưởng thôn, Bí thư Chi bộ thôn 5; Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam xã Cư Êwi (cũ) từ năm 2011 đến ngày 30/6/2025.

Không chỉ tích cực tuyên truyền, vận động bà con áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, ông Ngầư còn khuyến khích người dân đa dạng hóa sinh kế, tận dụng thời gian nông nhàn đi làm thuê thời vụ. Nhiều hộ được vận động học nghề may mặc, chăn nuôi…, có thêm việc làm, ổn định cuộc sống.

Qua đó, nhiều hủ tục lạc hậu dần được xóa bỏ. Các đám tang không còn tình trạng ăn uống linh đình kéo dài; những phong tục thách cưới nặng nề trước đây cũng từng bước được đẩy lùi. Thu nhập bình quân đạt khoảng 32 triệu đồng/người/năm. Tỉ lệ hộ nghèo giảm mạnh, toàn thôn hiện chỉ còn 16 hộ nghèo và 6 hộ cận nghèo.

Để huy động sức mạnh toàn dân tham gia xây dựng nông thôn mới, ông Ngầư cùng các đoàn thể trong thôn thường xuyên tổ chức họp dân, đồng thời thành lập các tổ vận động “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của bà con. Với những hộ còn băn khoăn, ông lựa chọn cách tiếp cận mềm dẻo, khéo léo, thông qua con em, anh em trong dòng họ để cùng tham gia vận động, tạo sự đồng thuận, chung tay làm đường giao thông nông thôn và công trình công ích.

Ông Nông Văn Ngầư – Phó Bí thư Chi bộ, người có uy tín của thôn 5, xã Ea Ning.

Thôn 5 còn thành lập tổ giám sát cộng đồng, cùng người dân theo dõi, bảo đảm các công trình thi công đúng tiến độ, đúng chất lượng. Nhờ cách làm công khai, minh bạch, 100% hộ dân đã đồng thuận hiến đất, góp công xây dựng các công trình công ích. Hiện nay, toàn thôn có hơn 10km đường giao thông, trong đó trên 5km đã được bê tông hóa.

Muôn kiểu giữ bình yên cho buôn làng

Rời khỏi thôn 5, chúng tôi tiếp tục theo chân cán bộ xã Ea Ning tìm đến buôn Tac Mnga. Giữa không gian buôn làng yên ả, ông Y Tiu Byă (SN 1970) – Trưởng ban Công tác Mặt trận, người có uy tín của buôn đón chúng tôi bằng nụ cười chân chất, gần gũi.

Buôn Tac Mnga hiện có 104 hộ với 532 nhân khẩu, trong đó đồng bào Ê Đê chiếm tới 96%. Sinh kế của người dân chủ yếu dựa vào cây công nghiệp, song quỹ đất sản xuất hạn hẹp, toàn buôn chỉ có hơn 34 ha đất nông nghiệp, phần lớn là đất cằn, ngập úng vào mùa mưa. Cuộc sống của bà con vì thế còn nhiều khó khăn, không ít lao động trẻ phải rời buôn đi làm ăn xa.

Ông Y Tiu Byă, Trưởng ban Công tác Mặt trận, người uy tín của buôn Tac Mnga, xã Ea Ning.

Với vai trò là người có uy tín, ông Y Tiu đã cùng Ban tự quản, các đoàn thể trong buôn tuyên truyền, vận động, khuyến khích bà con đổi mới tư duy sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, xen canh nhiều loại cây trồng trên cùng diện tích như cà phê, hồ tiêu, sầu riêng, mãng cầu…

Đồng thời, tích cực vận động người dân tiếp cận nguồn vốn vay chính sách để đầu tư sản xuất. Đến nay, hơn 90% hộ dân trong buôn đã được vay vốn ưu đãi, với tổng dư nợ trên 4 tỉ đồng, phục vụ chăm sóc cà phê, chăn nuôi và phát triển kinh tế. Nhờ sử dụng hiệu quả nguồn vốn, nhiều gia đình từng bước vươn lên, thoát nghèo bền vững. Nhiều hộ đã đầu tư máy móc trị giá hàng trăm triệu đồng phục vụ sản xuất, những căn nhà xây kiên cố mọc lên ngày một nhiều.

Không chỉ chăm lo phát triển kinh tế, ông Y Tiu còn đặc biệt quan tâm giữ gìn sự đoàn kết, yên bình trong cộng đồng. Mỗi khi trong buôn phát sinh mâu thuẫn, ông cùng Ban tự quản và tổ hòa giải trực tiếp gặp gỡ, lắng nghe, phân tích cặn kẽ nguyên nhân để vận động, giải hòa. Nhiều vụ việc sau hòa giải, bà con lại vui vẻ bắt tay nhau, tình làng nghĩa xóm được hàn gắn.

Để giữ “nếp nhà êm ấm” cho người dân trong buôn, ông Y Tiu thường xuyên phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tuyên truyền về phòng, chống bạo lực gia đình. Đồng thời, vận động, khuyên bảo các cặp vợ chồng trẻ phải biết nhường nhịn, chia sẻ, sinh con có kế hoạch nhằm giảm áp lực kinh tế. Nhờ đó, tình trạng sinh con thứ ba giảm rõ rệt, năm 2025 chỉ ghi nhận 2 trường hợp.

Đường giao thông nông thôn tại buôn Tac Mnga, xã Ea Ning.

Ông Nguyễn Bá Vương, Trưởng Phòng Văn hóa – Xã hội xã Ea Ning cho biết, thời gian qua, thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, chính quyền xã đã chú trọng biểu dương, tôn vinh các điển hình tiên tiến, qua đó phát huy vai trò của đội ngũ người có uy tín trên địa bàn. Cùng với đó, xã thường xuyên tổ chức thăm hỏi, tặng quà nhân dịp Tết Nguyên đán, lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, cũng như khi người có uy tín ốm đau, nhằm kịp thời động viên, khích lệ tinh thần.

Thời gian tới, xã Ea Ning sẽ tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng mới cho đội ngũ người có uy tín, giúp họ phát huy vai trò nòng cốt trong vận động nhân dân tham gia các phong trào thi đua, giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng nông thôn mới, trở thành “điểm tựa mềm” cho sự phát triển bền vững của địa phương.