Phát triển TP.HCM thành một Trung tâm Tài chính Quốc tế năng động, bền vững

Hội thảo do Báo Pháp luật Việt Nam, Trường ĐH Luật TP.HCM (ULAW), Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM phối hợp tổ chức dưới hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến qua Zoom.

Tham dự Hội thảo có TS Phan Chí Hiếu, Thứ trưởng Bộ Tư pháp; TS Vũ Hoài Nam, Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam; TS Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM (ULAW); ThS Vũ Chí Kiên; ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM; PGS.TS Trần Việt Dũng, Phó Hiệu trưởng ULAW; bà Hà Thị Thanh Bình, Trưởng khoa Luật Thương mại ULAW.

Bên cạnh đó, Hội thảo còn có sự tham gia của một số diễn giả uy tín như: GS.TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh ĐH Kinh tế TP.HCM; GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam; TS Nguyễn Viết Giang, Trưởng phòng pháp luật kinh doanh thương mại và phát triển án lệ – Vụ pháp chế và QLKH TANDTC; Luật sư Trương Xuân Tám, Ủy viên Ban Thường vụ Liên đoàn Luật sư Việt Nam kiêm Chủ nhiệm Ủy ban giám sát hỗ trợ Luật sư của Liên đoàn; Luật sư Trần Anh Đức, Cty Luật A&O Shearman Việt Nam…

Đặc biệt, Hội thảo còn có sự tham gia của các chuyên gia quốc tế từ các nước châu Âu, châu Á, mang đến những góc nhìn đa chiều và kinh nghiệm quý báu từ khắp nơi trên thế giới, gồm ông, bà: Richard D. McClellan, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn VN-IFC Đà Nẵng; Olivier Vigna, Phó Tổng Giám đốc, Vận động và Quan hệ Công chúng, Paris Europlace; Michael Chin – Thành viên Ban Giám đốc Độc lập, Công ty CP Vingroup; Youjoun Ha, Phó Giám đốc, Trưởng Văn phòng Hàn Quốc, Công ty Luật Taegwang & OL Consulting; Thierry Bonneau – Giáo sư Luật, Trưởng các Chương trình về Tài chính và Ngân hàng, Giám đốc Viện Luật So sánh.

Hội thảo có khoảng 200 khách mời, bao gồm các chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo các Trường Đại học, các Trưởng phó khoa ULAW, đại diện các cơ sở đào tạo Luật, các tổ chức kinh tế tài chính trong và ngoài nước, các công ty chứng khoán, các Sở ban ngành TP.HCM…

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu cho biết, Nghị quyết 222/2025/QH15 về TTTCQT tại Việt Nam, có hiệu lực từ ngày 1/9 đã mở ra khung pháp lý để thành lập các TTTCQT. Thủ tướng đã có những chỉ đạo để hình thành TTTCQT tại TP.HCM và Đà Nẵng. TP.HCM, là trung tâm kinh tế hàng đầu của cả nước, đang cùng với Trung ương, các Bộ ngành, các đơn vị, tổ chức, các chuyên gia trong và ngoài nước…; khẩn trương triển khai quyết liệt các bước từ việc chuẩn bị, rà soát, đến việc xây dựng bộ máy tổ chức, cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực… nhằm phục vụ cho việc ra mắt Trung tâm này.

Thứ trưởng cho rằng, Hội thảo hôm nay có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi tạo ra diễn đàn trao đổi học thuật, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt là các vấn đề pháp lý chưa từng có tiền lệ liên quan đến thể chế, tổ chức, cơ chế vận hành và giải quyết tranh chấp của Trung tâm Tài chính Quốc tế. Đây cũng là tiền đề quan trọng để xây dựng khung pháp lý đồng bộ, minh bạch, phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện thực tiễn của chúng ta.

Phát biểu tại hội thảo, TS Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng ULAW cho rằng: Hội thảo với chủ đề “Khung pháp lý cho trung tâm tài chính quốc tế – Kinh nghiệm quốc tế và tham chiếu cho TP.HCM” là diễn đàn học thuật để chúng ta cùng nhìn lại những mô hình thành công trên thế giới, thẳng thắn chỉ ra khó khăn, vướng mắc, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm hiện thực hóa Nghị quyết 20/2025 của Quốc hội khóa XV – cột mốc chiến lược cho việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM.

Tại hội thảo GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam chia sẻ: Trung tài chính quốc tế là một định chế tài chính có vai trò đặc biệt đối với nền kinh tế của quốc gia. Hoạt động sôi động, hiệu quả của trung tâm tài chính quốc tế chi phối rất mạnh mẽ sự phát triển nền kinh tế quốc của quốc gia nơi có trung tâm tài chính quốc tế. Vai trò đặc biệt này của các trung tâm tài chính quốc tế thể hiện qua sức hút đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài – sức hút đối với các giao dịch tài chính thường chiếm tỷ trọng rất cao trong nguồn vốn vào.

Tuy nhiên, trung tâm tài chính quốc tế có tồn tại và phát triển được hay không phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như môi trường kinh doanh, hạ tầng công nghệ, nhân lực, mức độ tiếp cận thị trường, năng lực cạnh tranh và thể chế, trong đó nổi bật là khung pháp luật. Bài viết phân tích khung pháp luật của một số trung tâm tài chính ở các quốc gia gia khác nhau dựa trên phương pháp luật học so sánh để xác định những thành tố phải có như là điều kiện tiên quyết cho sự hình thành và phát triển bền vững của trung tâm tài chính quốc tế. Từ đó, bài viết đề cập một số hàm ý cho việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế ở TP.HCM.

Ông Richard D. McClellan, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn VN-IFC Đà Nẵng, nhấn mạnh rằng: Từ năm 2024, Chính phủ Việt Nam đã ban hành các quyết định quan trọng, thúc đẩy việc thành lập Trung tâm với những chính sách cụ thể về thuế, phí, bất động sản, định cư, thẩm quyền giải quyết tranh chấp, và các thí điểm kiểm soát liên quan đến nhà đầu tư. Tuy nhiên, các quy định này cần thời gian để nghiên cứu và hoàn thiện.

Bên cạnh đó Chính phủ Việt Nam cần áp dụng cơ chế ba bên, bao gồm Trung tâm TTTCQT, tòa án quốc tế và các cơ quan trong nước, giúp bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư một cách minh bạch và hiệu quả. Các chính sách ưu đãi rõ ràng, cùng với việc áp dụng luật quốc tế, sử dụng tiếng Anh và công nghệ tài chính hiện đại, tạo môi trường thuận lợi và hấp dẫn cho các nhà đầu tư. Đồng thời cần tăng cường cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, đặc biệt thông qua tòa án quốc tế, để đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư và thúc đẩy TTTC phát triển bền vững, góp phần thu hút vốn đầu tư nước ngoài, phát triển kinh tế Việt Nam.

Tại Hội thảo các đại biểu, chuyên gia đã nêu rõ thực trạng và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về việc vận hành hiệu quả hoạt động của các TTTCQT. Đó là những đóng góp, chia sẻ từ thực tiễn này được đề xuất các kiến nghị chính sách pháp luật phù hợp nhằm phát triển TTTCQT tại TP.HCM với các chủ đề: Những băn khoăn về cơ quan giải quyết tranh chấp trong TTTCQT TP.HCM (GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam); Xây dựng TTTCQT dưới ánh sáng Nghị quyết 222/2025/QH15: 5 trụ cột chính sách cần ưu tiên (GS.TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh doanh – ĐH Kinh tế TP.HCM); Việc hình thành Toà chuyên trách và cơ chế giải quyết tranh chấp trong TTTCQT (TS Nguyễn Viết Giang – TANDTC)…

Phát biểu bế mạc Hội thảo, GS.TS Trần Việt Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM cho biết, tại hội thảo đã có hơn 50 tham luận trong và ngoài nước, trong đó 30 bài được chọn vào kỷ yếu và 8 bài trình bày trực tiếp. Các ý kiến đều sâu sắc, thực tiễn và có giá trị tham khảo cao. Những đóng góp quý báu từ Hội thảo sẽ là cầu nối quan trọng, đưa các ý kiến đến các nhà lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, góp phần định hình tương lai vững chắc cho TTTCQT TP.HCM.